Willa Gerharta Hauptmanna należała do niemieckiego pisarza i laureata nagrody Nobla z 1912 roku. Obecnie stanowi Muzeum Miejskie Miasta Jelenia Góra, mieści się w jednej z dzielnic miasta, Jagniątkowie. Została zbudowana w latach 1900-1901. Pisarz mieszkał tu aż do śmierci w 1946 roku. Traktował willę w samotności Karkonoszy, jako azyl przed towarzyskim wirem wielkich, europejskich miast.
Jaką funkcję spełniała willa Gerharta Hauptmanna za jego życia?
Willa Gerharta Hauptmanna jest architektoniczną mieszanką neorenesansu i historyzmu. Masywny budynek zbliżony jest wizualnie do bryły zamku. Willa została zbudowana według projektu berlińskiego architekta Hansa Grisebacha. Postawiono ją na granitowej skale otoczonej parkiem, stąd jej pierwotna nazwa – „Wiesenstein”, czyli „łąkowy kamień”. Z jej okien rozpościera się niepowtarzalny widok na Karkonosze. Willę otacza niezwykłej urody park o powierzchni 1,6 ha, w którym kiedyś znajdował się staw. Podobno pisarz zażywał tam codziennie porannych kąpieli. Przez blisko pół wieku stanowiła centrum życia kulturalnego i towarzyskiego dla wielu twórców, artystów, pisarzy i intelektualistów. To tu znajdowały się cenne zbiory europejskiej sztuki.
Gerhart Hauptmann urodził się w 1862 roku w Szczawnie Zdroju, jako syn tamtejszego hotelarza. W młodości pragnął zostać rzeźbiarzem. Łączyła go głęboka więź ze starszym bratem – Carlem, który był pierwszym recenzentem jego dzieł literackich. W 1895 roku bracia poślubili siostry Thienemann – córki drezdeńskiego bankiera, a Gerhart wraz z żoną zamieszkali w pięknym domu w Szklarskiej Porębie. Kilka lat później Gerhart zakochał się w 18 lat młodszej skrzypaczce – Margerethe Marschalk, z którą najpierw wyjechał do Włoch, by potem ostatecznie osiąść w Karkonoszach. To właśnie z myślą o swojej ukochanej i wspólnym synu – Benvenuto, zdecydował się postawić willę w Jagniątkowie.
Co działo się z willą po śmierci pisarza?
Po śmierci pisarza w willi utworzono Ośrodek Wczasów Dziecięcych „Warszawianka”, gdzie aż do 1997 roku przyjmowano dzieci i młodzież na ferie zimowe i zielone szkoły. Jednocześnie w 1989 roku ówczesny Kanclerz Niemiec – Helmut Kohl oraz Premier RP – Tadeusz Morawiecki, zdecydowali, by utowrzyć w tym miejscu także muzeum pamięci po Nobliście. Wnętrza poddano gruntownym zabiegom remontowym i rekonstrukcyjnym, które sprawiły, że ostatecznie zmieniono jej pierwotne przeznaczenie.
1. września 2001 roku nastąpiła oficjalna uroczystość otwarcia Domu Gerharta Hauptmanna, jako instytucji kultury Miasta Jelenia Góra. Jednak dopiero po 4 latach willa przybrała postać Muzeum Miejskiego z prawdziwego zdarzenia. Obecnie, muzeum nie tylko przedstawia dzieje i twórczość Noblisty, ale także promuje wielokulturowy charakter dziedzictwa regionu Dolnego Śląska
Co dziś oferuje willa Gerharta Hauptmanna?
Willa Gerharta Hauptmanna to dziś Muzeum Miejskie, w którym prowadzone są badania nad literaturą i historią śląska. Organizowane są tu międzynarodowe warsztaty, sympozja i konferencje naukowe o charakterze historycznym, literackim i teatralnym, a także różnego rodzaju wydarzenia kulturalne, koncerty, wieczory autorskie, spotkania literackie i wystawy multimedialne, a nawet warsztaty operowe.
Muzeum udostępnia zwiedzającym siedem sal, które są integralnie związane z twórczością pisarza. Najważniejszym elementem willi jest dedykowana biblioteka z czytelnią, gdzie obok ciekawych pozycji literatury niemieckiej i śląskiej, znajdują się najcenniejsze wydania dzieł Hauptmanna oraz jego prywatne zdjęcia, pamiątki rodzinne, korespondencja i archiwalia.
W budynku mieszczą się także: sala kominkowa, gabinet pisarza, dawna jadalnia oraz bogato zdobiony hol, zwany „Halą Rajską”. W tle rozbrzmiewają ulubione utwory muzyczne pisarza, a na ścianach dumnie prezentowane są filmy, dokumenty i prezentacje multimedialne poświęcone Nobliście.
Na parterze willi Gerharta Hauptmanna w Jagniątkowie mieści się także niewielki sklepik z pamiątkami oraz klimatyczna kawiarnia. Willa stanowi zatem idealny przystanek, do dalszej wędrówki. Z Jagniątkowa bowiem prowadzi wiele szlaków w Karkonosze, zarówno pieszych, jak i rowerowych. Mimo, że to najwyżej położona dzielnica Jeleniej Góry, posiada dobrą komunikację z centrum miasta.